Węgierskie wybory

Wielki sukces wyborczy Fideszu i Orbana. 53% wobec 35% głosów tzw. zjednoczonej opozycji. Skala porażki zjednoczonej opozycji to wielka niespodzianka. Jeszcze raz okazało się, że sumowanie głosów poszczególnych ugrupowań a ich łączny wynik wyborczy jako sztucznej jedności to dwa odrębne światy. Wyborcom nie wystarczy hasło “kupą, mości panowie, kupy nikt nie ruszy”. Bardzo często pragną możliwości rzetelnego wyboru wśród oryginalnych propozycji ideowych, politycznych, programowych. Hasło: wszyscy razem, aby przeciwko władzy, na Węgrzech nie wystarczyło. Wielu wyborców wolało postawić na znane, choć dalece nie doskonałe. Opozycyjna opcja: głosujemy przeciwko aktualnej władzy, a jak wygramy, to się wiele dobrego wydarzy – okazała się iluzją. Obywatele tego nie kupili. Nie chcieli “kota w worku”. Postawili na to, co znane. Przykład Węgier jeszcze raz dobitnie wykazał, że propozycja wyborcza typu: są Oni, czyli ci źli, a teraz będziemy My, czyli ci dobrzy – to wersja, mówiąc delikatnie, prymitywna. Wyborcy wiedzą, że w takim systemie do parlamentu dostają się także reprezentanci, na których wielu obywateli by nie głosowało. To niekiedy odstrasza od wspólnego bloku wyborczego. Rozwinięta demokracja wymaga od rywalizujących ugrupowań politycznych jasnych programów wyborczych. Propozycji różniących A od B czy C lub D. Sztuczne twory typu “zjednoczona opozycja” wyglądają dobrze jedynie na papierze i w propagandzie ludzi, którym nie chce się popracować nad sensownym, nowoczesnym programem wyborczym. Na Węgrzech niespodziewanie 7% głosów uzyskało skrajnie prawicowe ugrupowanie, które nie było wcześniej poważnie traktowane. Być może była to premia wyborcza za wyraźne przedstawienie profilu programowo-politycznego. Bez pracy i ryzyka nie ma kołaczy. Węgierski przykład powinien dawać do myślenia. Nie tylko Węgrom.