Debata obywatelska

Rodzaj debaty publicznej, w ramach której dominuje wewnętrzna komunikacja pomiędzy ludźmi. Obejmuje rozmaite zbiorowości społeczne. Relacje sąsiedzkie. Osiedlowe. Lokalne. Dotyczące miejsca zamieszkania. Miejsca pracy. Wydarzeń kulturalnych. Odbioru sztuki. Problemów urbanistycznych. Efektywności wymiaru sprawiedliwości. Zabezpieczeń emerytalnych. Funkcjonowania służby zdrowia. Zjawiska korupcji. Reprezentatywności przedstawicieli politycznej władzy. Wielu, wielu innych spraw ważnych dla obywateli w skali mikro i makro. Najważniejsze, że powstaje i trwa z potrzeb oddolnej, spontanicznej aktywności. Ocen zdarzeń i ich skutków odmiennych od propozycji wynikających ze sterowanej debaty publicznej a szczególnie politycznej. Bywa, że opcja obywatelska jest odmienna od opinii generowanych przez elity polityczne bądź zawartych w mediach głównego nurtu. Debata obywatelska wynika z potrzeb ludzi i ich interesów w artykulacji odbiegającej od propozycji instytucjonalnych, państwowych, politycznych, medialnych. Nabiera szczególnie na sile w sytuacji dramatycznej rozbieżności realizowanej polityki oraz jej propagandowego wsparcia z codziennością, realnym bytem ludzi, ich doświadczeniami i przekonaniami. Dostrzeżona przez istniejące, zakorzenione struktury polityczne i instytucjonalne państwa może zostać przez nie przechwycona i zaadoptowana. Wówczas wzbogaca myśl programową i wpływa na kierunki działania państwa /partii politycznych/. Bywa jednak, że struktury oficjalne, istniejący układ władzy politycznej ignoruje, odrzuca bądź stara się wymanewrować powstające potrzeby i interesy społeczne. W takiej sytuacji następuje nieuchronne zwarcie, którego następstwa są trudne do przewidzenia. W wersji optymistycznej następuje zmiana strategii i decyzji państwa zgodnie z nowymi artykulacjami potrzeb i odzwierciedlających je interesów. W wersji pesymistycznej pogłębia się rozdźwięk pomiędzy władzą a społeczeństwem, a sporne kwestie nie znajdują odpowiedniego rozwiązania. Tracony jest czas. Brak szacunku dla jego upływu, spóźnione reakcje czy zaniechania nie sprzyjają teraźniejszości i przyszłości. Rosną obawy i niepokoje, a stopniowo tracone nadzieje odbijają się w postaci społecznego letargu i braku wiary w poprawę sytuacji. Coraz więcej obywateli rezygnuje z uczestnictwa w wyborach, nie wierzy, że mają wpływ na cokolwiek. Efekt dla ogółu społeczeństwa i państwa nie może być pozytywny. Każda kolejna, opóźniona próba naprawy jest coraz bardziej złożona, kosztowna i obciążona większym ryzykiem.