Założeniem raportu Klubu Rzymskiego „Granice wzrostu” było agregowanie danych w skali ogólnoświatowej. Autorzy chcieli uchwycić podstawowe tendencje współczesności i przedstawić opinii publicznej i rządom. Chodziło o ujawnienie ogólnoświatowego syndromu kryzysu rozwoju świata. Globalna równowaga światowa z zerowym wzrostem gospodarczym dla bogatych i zahamowaniem wzrostu liczby ludności to najważniejsze konkluzje pierwszego raportu. Drugi raport opublikowany jako „Ludzkość w punkcie zwrotnym” /1974r/ wzywa do natychmiastowej koordynacji działań w celu uniknięcia katastrofy. Tym razem świat podzielono na 10 obszarów: Ameryka Północna, Europa Zachodnia, Japonia, Pozostałe kraje o gospodarce rynkowej, Europa Wschodnia, Ameryka Łacińska, Środkowy Wschód, Afryka – pozostałe kraje, Azja Południowa, Azjatyckie kraje o gospodarce planowej. Pomijając nieaktualność tego podziału w XXI wieku, warto odnotować zaletę regionalnego zróżnicowania przedmiotu badania. Jeszcze ważniejsze znaczenie miało postawienie pytań badawczych: 1/ Czy kryzysy – energetyczne, żywnościowe, surowcowe itp. – są trwałe, czy są tylko zaburzeniami, spowodowanymi przeoczeniem lub zaniedbaniem? 2/ Czy można kryzysy rozwiązywać w obrębie jakiegoś kraju lub regionu, czy też w skali ogólnoświatowej? 3/ Czy rozwiązanie problemu musi polegać na wszechstronnej strategii i obejmować wszelkie aspekty życia społecznego równocześnie? 4/ Jak nagląca jest sprawa rozwiązania kryzysów? 5/ Czy istnieje sposób rozwiązywania ogólnoświatowych kryzysów przez współdziałanie składowych części systemu światowego? Autorzy raportu zdawali sobie sprawę z licznych trudności, z jakimi przyszło im się zmierzyć. Przede wszystkim – szybko zwiększająca się złożoność powstającego systemu światowego oraz konieczność brania pod uwagę znacznie większych ram czasowych i wychodzenia z myślą na 20, 30 a nawet 50 lat naprzód. W konkluzji podkreślono, że jeżeli wykluczyć samobójstwo /wojna jądrowa/, ludzkość znajduje się przed najcięższą próbą w swojej historii. Polega ona na zmianie relacji między człowiekiem a przyrodą, między kulturą a naturą. Współpraca międzynarodowa oraz organiczny wzrost to jedyna szansa na przetrwanie gatunku ludzkiego. Sformułowano także wskazania, które przybliżą pożądany, ratowniczy dla globu proces transformacji ludzkiej świadomości i wzorców kulturowych: 1/ wykształcenie nowej etyki w zakresie zużywania materialnych zasobów naturalnych /minimalne zużywanie surowców i trwałość wyrobów, oszczędzanie dóbr i zachowywanie ich dla przyszłości, a nie zużywanie i wyrzucanie do śmieci/; 2/ ukształtowanie nowej postawy wobec przyrody, opartej na harmonijnym współistnieniu z nią, a nie na jej ujarzmianiu /człowiek jako integralna część przyrody/; 3/ rozwinięcie myślenia kategoriami przyszłych pokoleń, poświęcenie własnych korzyści na rzecz potrzeb przyszłych pokoleń /podstawowy warunek przetrwania gatunku ludzkiego/; 4/ rozwinięcie świadomości ogólnoświatowej wspólnoty /ludzkie przetrwanie przesuwa się z płaszczyzny narodowej na płaszczyznę ogólnoświatową/.
Myślenie sprzed ponad 40-tu lat. Próby transformacji ówczesnej rzeczywistości w przyszłość. Wykorzystanie pierwszych generacji komputerów. W raporcie pierwszym wykorzystano 480 równań matematycznych. W drugim – już sto tysięcy. Można zastosować i miliardy, ale najważniejsze są założenia, a te układają ludzie. Miniony czas przyniósł stany rzeczywistości, o których nie śniło się Autorom raportów rzymskich. Ale zasadnicza troska o relacje między człowiekiem a przyrodą pozostały. Stanowią ważny argument w dyskusji o granice ekspansji gospodarczej bez zastanowienia się nad konsekwencjami dla wody, gleby, powietrza i człowieka.
Patrz wpisy: Granice wzrostu, Ostatni dzwonek, Zmiany klimatu, Mikrotopia
Leave a Reply