Przyszłość ciekawi i fascynuje. Od wieków, od tysiącleci. Przyszłość nadejdzie wkrótce. Warto o niej pomyśleć. Może się z nią zaprzyjaźnić… Jaki będzie jej kształt? Wiązać z nią nadzieje czy raczej być pełnym obaw? Literatura w tym zakresie jest ogromna. Od pozycji futurologicznych i fantastycznych po próby naukowych interpretacji. Jakie są najważniejsze przesłanki domniemywania przyszłego stanu rzeczy? Najważniejsze to technologia i natura. Z jednej strony cyfryzacja, automatyzacja i robotyzacja, z drugiej – ograniczenia zasobów naturalnych i postępująca dewastacja klimatu. Budując wersje przyszłości coraz częściej przywołuje się koncepcję bezwarunkowego dochodu podstawowego. Może stać się on konieczny w sytuacji zastąpienia ludzi robotami. Najprościej zastąpić czynności proste i powtarzalne. Ta wersja rzeczywistości to właściciele robotów jako elita podstawowa, niezbędni specjaliści i ludzie od utrzymania porządku społecznego oraz cała reszta, utrzymująca się z dochodu podstawowego. W tej wersji właścicielom robotów i “wysokiej elicie” masy pracowników najemnych nie są już potrzebne. Inna wersja rzeczywistości to tzw. rentyzm, czyli czerpanie dochodu z własności myśli, koncepcji, technologii, oprogramowania i algorytmów. Niczego nie możesz zrobić, zamieścić w sieci, bez uiszczenia zobowiązań wynikających z praw autorskich. To nowy, wielki czynnik podziału, element silnego zróżnicowania społecznego. W innych wersjach przyszłości na plan pierwszy wybija się ekonomię współdzielenia, nie bardzo zwracając uwagę, że np. UBER to korporacja rodem z Doliny Krzemowej… Współpraca, wymiana dóbr, dzielenie się miałyby zastąpić współczesne relacje ekonomiczne. W większości wizji przyszłości dominuje jednak przeświadczenie o nowym podziale społecznym – na wąską elitę i całą resztę ludzi zbędnych. Sprzyja jej katastrofalny stan klimatu i wyczerpywanie się zasobów naturalnych. W przypadku pogłębiania się tej tendencji może dojść do drastycznego zaostrzenia relacji społecznych /eksterminizm/.
P.S. Wpis powstał dzięki lekturze książki Cztery przyszłości. Wizje świata po kapitalizmie. Autor: Peter Frase
Leave a Reply