Relacje międzycywilizacyjne

Dzieje ludzkości to historia cywilizacji. Państwa powstają i znikają, zmieniają się ich granice, upadają rządy, modyfikowane są systemy władzy. Społeczeństwa odnotowują demograficzny wzrost bądź spadek. Dochodzą do stanu zamożności lub popadają w ubóstwo. Wiele się wokół dzieje i zmienia, ale cywilizacje jako względnie najtrwalsze formy zrzeszania się ludzi trwają. Są długowieczne. Wszystkie współczesne cywilizacje mają co najmniej tysiącletnią tradycję, a w przypadku Chin – 4 do 5 tysięcy lat. Podlegają oczywiście procesom ewolucji – wewnętrznym i zewnętrznym. W ich sposób istnienia wpisane są konflikty zewnętrzne, starcia i wzajemne zderzenia. Dokonują się one na ich styku, uniemożliwiając wewnętrzny zastój czy skostnienie. Konflikt bowiem nie jest jedynie domeną ludzi, grup społecznych, instytucji, wielkich organizacji, państw, społeczeństw czy narodów. Rywalizują ze sobą cywilizacje. Współcześnie – wg Huntingtona – Zachodu, Chińska, Indyjska, Islamu, Prawosławna, Japońska, Latynoamerykańska. Na ich stykach dokonują się ich zderzenia. Ewoluują granice, ale także rozmaitego rodzaju potencjały, umożliwiające dalszy rozwój bądź ekspansje. Bywa, że jedne cywilizacje postanawiają wykorzystać słabości czy okresowe kryzysy innych. Nieprzerwanie toczy się rywalizacja, niekiedy przemieniająca się w jawny konflikt nie wyłączając militarnego. Stawka jest wysoka – usytuowanie się na pozycji gwarantującej osiąganie wartości dodanej z racji zajmowanej pozycji i osiągniętego znaczenia. Kto zajmuje takie miejsce, nie chce ustąpić. Kto aspiruje, podejmuje walkę. W praktyce sytuację komplikują zjawiska globalizacji oraz etnicznej /kulturowej/ tożsamości. Globalizacja wymaga odpowiednich standardów i zachowań w skali całego świata. Uniformizuje i zaciera różnice. Uczy rywalizacji i konkurencji wg określonych zasad. Wypracowuje dla najsilniejszych podmiotów krociowe zyski. Natomiast tożsamość kulturowa /etniczna/ domaga się autonomiczności ojczyzn, w skrajnych przypadkach nawiązuje do tradycji plemiennej. Wymienione, najważniejsze tendencje współczesności oddziaływają na siebie wytwarzając  ład rzeczywistości. Przewaga danej cywilizacji wynika z jej inicjatywności i kreatywności, nagromadzonego bogactwa, dyscypliny wewnętrznej i cierpliwości.