Rozmaicie można obchodzić rocznice. Ta z czwartego czerwca jest bardzo ważna. Można opisywać i oceniać odnosząc się do niej bezpośrednio. Pokojowe przejście od jednego systemu do drugiego a przy okazji odzyskanie pełnej suwerenności kraju – to rzadki przypadek historii. Można jednak objąć refleksją w sposób pośredni. Chociażby oglądając autentyczne kroniki filmowe z okresu Powstania Warszawskiego. Wówczas wyroki historii były nieubłagane. Prawdziwa hekatomba narodu i jego młodych, patriotycznych elit. Strata nie do odrobienia. Tragedia Powstania i przerwana ciągłość naturalnych reprezentacji społeczeństwa rzutowały na dalsze losy Polski. Brakowało ich, żywych, zdolnych do myślenia kategoriami społeczeństwa i państwa.
Jak żyje powstańcze miasto? Jak wygląda infrastruktura wspomagająca walczących? Jak funkcjonuje ludność cywilna? Jak to jest zorganizowane? W czasie powstania były kręcone filmy. Zapis autentycznych wydarzeń. Rejestracja słów i czynów pięknych duchem, młodych ludzi. Ich nadziei, niezłomnej wiary w zwycięstwo i straszliwej klęski. Walczących bezpośrednio, ale także sanitariuszy i lekarzy, budowniczych barykad, producentów karabinów i granatów, redagujących biuletyny powstańcze, przygotowujących posiłki, grzebiących poległych. Niesamowite, filmowe archiwa. Pozwalają każdemu, kto obejrzy, wyrobić sobie osobiste zdanie. Bez indoktrynacji i narzucania opinii.
Rozmaite rocznice. Dwudziesta piąta, transformacyjna – teraz, siedemdziesiąta, powstańcza – za niespełna dwa miesiące. Jakże różne swoim zakresem, istotą wydarzeń, czasem historycznym, skutkami. Skutkują refleksją i pytaniami. Jak prowadzić kraj, by nie dopuścić do wyniszczenia? Jak omijać bądź neutralizować zagrożenia? Kto i kiedy zachowuje się bohatersko bądź przynajmniej przyzwoicie? Warto analizować i wyciągać wnioski. Z Powstania i transformacji systemu. Z wojny i pokoju. Zapisy filmowe transformacji są bogate. Rejestracje powstania – nadzwyczaj rzadkie i publicznie nieznane. Stąd jak najwyższa ocena dla zrealizowanego filmu – dokumentu stanowiącego wybór ocalałych kronik filmowych z czasów Powstania Warszawskiego. Szkoda tylko, że tak późno doszło do realizacji tej inicjatywy. Tak niewielu utrwalonych na filmach bohaterów może współcześnie siebie rozpoznać. Krytyczna opinia dotyczy jednej kwestii dotyczącej powstania filmu – dlaczego „podbarwiono” oryginalną, czarno-białą wersję. Ten zabieg wydaje się co najmniej kontrowersyjny.
Tekst napisany z inspiracji filmu „Powstanie Warszawskie” składającego się z sekwencji kręconych w czasie trwania narodowego zrywu oraz rocznicy wyborów do tzw. sejmu kontraktowego.
Leave a Reply