Socjologia

Przedmiot socjologii. Społeczeństwo. Klasy. Warstwy. Grupy. Kręgi. Publiczność. Organizacje. Instytucje. Partie polityczne. Różne formy życia zbiorowego ludzi. Zjawiska, struktury i procesy w nich zachodzące. Wzajemne oddziaływania na siebie. Siły skupiające i rozbijające zbiorowości. Adaptacja i dezorganizacja społeczna. Patologie. Zmiany i przekształcenia. Zróżnicowanie. Zamożność. Wykształcenie. Prestiż. Konflikty. Interesy. Świadomość. Opis i ocena. Rzeczywisty stan i próba krytyki. W myśl określonej konwencji. Przyjętych założeń. Wiodących wartości.

Statystyka i empiria socjologiczna. Ilu nas jest. Kobiet, mężczyzn. Struktura wieku. Dzietność kobiet. Miejsce zamieszkania. Miasto i wieś. Ruchliwość społeczna. Migracje wewnętrzne i zewnętrzne. Czy i gdzie pracujemy. Jakie jest nasze wykształcenie. Czy pracujemy zgodnie z wyuczonym zawodem. Ile zarabiamy. Jaki jest dochód na osobę w rodzinie. Jakie są standardy konsumpcji. Co posiadamy. Jakiego rodzaju dobra trwałego użytku są w naszej dyspozycji. Jak mieszkamy. Czy mamy samodzielne mieszkanie. Jakie są wzorce konsumpcji. Bogacimy się czy ubożejemy. Jak myślimy. Jak oceniamy. Jakie są nasze preferencje i wybory.

Socjologia potoczna. Stosujemy zdrowy rozsądek. Uogólniamy codzienne doświadczenia. Dominują emocje i niesystematyczność. Brakuje weryfikacji spostrzeżeń. Znamy rzeczywistość, ponieważ w niej żyjemy. Przyjmujemy nasze wyobrażenia za pewniki. Obserwacji i interpretacji rzeczywistości towarzyszy zazwyczaj jakiś praktyczny cel. Nasz cel. Nie w pełni obiektywnie dobieramy fakty. Kryterium: zgodność z pożądanym, założonym celem. Izolujemy dane, zdarzenia, procesy od szerszych całości społecznych. To widzę. Do tego jestem przekonany. Tak interpretuję, bo tak chcę interpretować. Albo dlatego, że tylko tak potrafię.

Socjologia naukowa. Dyscyplina wiedzy oparta na teoriach oraz systematycznych, różnorodnych badaniach. Dysponuje własną metodologią i procesem badawczym. Posługuje się określonym aparatem pojęciowym. Wypracowuje ogólne i szczegółowe dyrektywy badawcze. Stosuje schematy wyjaśniające. Weryfikuje hipotezy i twierdzenia. Posiada wewnętrzny podział na teorie ogólne i subdyscypliny szczegółowe. Makropoziomowe i mikropoziomowe. Dzięki wewnętrznym powiązaniom i współzależności dokonuje się ciągła weryfikacja i wzajemne oddziaływanie pomiędzy określoną teorią a badaniami. Rozwija się i podejmuje coraz to nowe pola badawcze, lub powraca do znanych już z próbą nowej interpretacji. Jest co badać. Jest o co się spierać. Jest co krytykować. Dzieje się.