Kryzys

Stan dysfunkcjonalny. Jest gorzej. Dominują złe nastroje. Parametry obiektywne – dane, współczynniki, tendencje oraz odczucia jednostek i grup społecznych wskazują na istotne pogorszenie się sytuacji w porównaniu do analogicznego okresu z przeszłości. Konieczne jest przeciwdziałanie symptomom kryzysu. Ich uporczywe ignorowanie bądź zamiatanie pod dywan doprowadza zazwyczaj do zapaści, z której wyjście jest długotrwałe i kosztowne. Dobrze zorganizowane państwo i rozumne społeczeństwo podejmują stosowne przedsięwzięcia monitorujące obszary zagrożeń oraz działania zapobiegawcze i naprawcze.

Skala mikro:

Gospodarstwo domowe – zagrożenie utratą pracy; pogorszenie warunków zatrudnienia; niepewność przyszłości; malejące oszczędności; powstrzymywanie się od konsumpcji i inwestycji; pesymistyczne nastroje; dominacja obaw o nadchodzące czasy; wizja bądź realność biedy; strach przed wykluczeniem.

Przedsiębiorstwo – symptomy kryzysu w najważniejszych sferach jego funkcjonowania; odczuwalne pogorszenie w zakresie finansów; nieracjonalne i nieadekwatne do sytuacji zachowania kadry menedżerskiej; błędy w działalności operacyjnej; niedostatek innowacyjności; utrata rynku; brak porozumienia z załogą; postępujące konflikty wewnątrz organizacyjne; pogarszające się relacje z otoczeniem zewnętrznym, w tym z instytucjami finansującymi; niedostatek bądź brak strategii działania. 

Skala makro:

Finanse publiczne – przeszacowane przychody i nadmierne wydatki; brak dyscypliny budżetowej; negatywne efekty braku koniecznych reform systemowych; narastający dług publiczny i deficyt budżetowy; rosnące koszty obsługi zadłużenia; zmiana struktury zadłużenia w kierunku narastania zobowiązań wobec zagranicy; rosnące koszty funkcjonowania administracji państwa; nieczytelny, niejasny, pełen sprzeczności i nieszczelny system podatkowy; droga i nieefektywna służba zdrowia.

System bankowy – nieadekwatna bądź spóźniona polityka pieniężna banku centralnego; niewłaściwa struktura banków komercyjnych w podziale kapitał krajowy – zagraniczny; niedostosowanie wewnętrznych regulacji /rekomendacji/ do aktualnego stanu rzeczywistości gospodarczej; brak nadzoru nad pośrednictwem finansowym i para bankami.

Gospodarka – brak sprawnego systemu wspomagania przedsiębiorców w kraju i zagranicą; niestabilne i biurokratyczne prawo niesprzyjające przedsiębiorczości; brak drożności w systemie wymiaru sprawiedliwości; korupcja i nieuprawniony lobbing; zwiększające się bezrobocie; fale emigracji zarobkowej młodego pokolenia; przenoszenie produkcji poza granice kraju; nie wywiązywanie się z zobowiązań na rzecz UE – zagrożenie karami i utratą reputacji; opóźnione, nietrafione bądź niepotrzebne inwestycje infrastrukturalne.